Bu gün Azərbaycanın suverenliyi, istiqlaliyyəti və ərazi
bütövlüyü uğrunda mübarizənin rəmzi olan 1990-cı il 20 Yanvar hadisələrindən 31
il ötür. Faciənin 31-ci ildönümü münasibəti ilə əlaqədar Azərbaycanın bütün ərazisində
olduğu kimi xocalıların kompakt şəkildə müvəqqəti məskunlaşdıqları Goranboy
rayonunun Aşağı Ağcakənd qəsəbəsində də şəhidlərimizin müqəddəs ruhu yad
edilibdir. Qəsəbədəki yollarda avtomobillərin hərəkəti saxlanılaraq səs
siqnalları verilib, Azərbaycan xalqının başına gətirilən faciəni hər kəs anıb.
1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə keçmiş
sovet dövlətinin hərb maşını həm quru, həm də dəniz yolu ilə Bakı şəhərinə həmlə
edərək görünməmiş qəddarlıqla keçirilən cəza tədbirlərinə imza atıb. Bu hadisə
nəticəsində heç bir günahı olmayan 133 dinc sakin öldürülüb, 744 nəfər
yaralanıb, 841 nəfər qanunsuz həbs olunub. Həlak olanlar arasında yetkinlik
yaşına çatmayanlar, qadınlar və qocalar da var idi. SSRİ prezidenti Mixail
Qorbaçovun göstərişi ilə Sovet ordusunun həmin gün Azərbaycan xalqına qarşı həyata
keçirdiyi vəhşi terror aktı insanlığa qarşı törədilmiş ən ağır cinayətlərdən
biri kimi bəşər tarixinə qara hərflərlə yazılıb.
Sovet rejimi Xocalı əhalisinə də çox müsibətlər
yaşadıb. “Müqəddəs yurd: Xocalı” kitabında yazılır ki, 1920-ci ildə Azərbaycanın
Xocalı ərazisində totalitar bir cəmiyyət – sovet hakimiyyəti bərqərar oldu.
Ərazidəki varlı, imkanlı, savadlı olanlar şahidsiz sübutsuz güllələndi, sürgün
edildi. Bölgədəki qiymətli və nadir yeraltı və yerüstü sərvətlərimiz gizli və
açıq yollarla Rusiyaya və Ermənistana daşındı.
Sovet ordusunun 20 Yanvar faciəsini törətməsinə
Xocalı rayon sakinləri də etirazlarını bildirmişlər. Qanlı Yanvar şəhidlərinin
xatirəsini əbədiləşdirmək üçün Xocalıda ucaldılmış abidə ilk abidələrdən biri
idi. Mərd Xocalı oğulları tərəfindən Üçrəngli Bayrağımız fanerlərə çəkilərək
Ağdam-Şuşa yolunun üstünə asılaraq düşmənə göz dağı verilirdi. Komendant
saatının davam etdiyi vaxtlarda, xocalılar düşmənlərə qorxmazlıq, vətənpərvərlik
dərsi verdilər. Buna misal olaraq Volski hakimiyyəti dövründə Xocalı rayon
sakini, sabiq Xocalı rayon Mərkəzi Xəstəxanasının baş həkimi Məmməd Nağıyevin 20
Yanvar faciəsindən sonra qarşısına çıxan maneələrə baxmayaraq, komendant vaxtı
körpə uşağın müalicəsini davam etdirməsini, öz həkimlik peşəsini şərəflə, vicdanla
yerinə yetirməsini göstərmək olar. Məmməd həkim qarşısını kəsən, ona xəstə müraciətinə
getməməsi üçün əmr verən komendanta, əgər məni xəstəyə baxmağa çağırsalar, mən
yenə də köməyə gedəcəm, ona görə ki, mənim canım siz rus və erməni hərbiçilərinin
Bakıda öldürdüyü yüzlərlə oğul - qızlarımızdan, o cümlədən o həkimlərdən
artıq deyil demişdir. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-a keçən gecə Azərbaycanın
Dağlıq Qarabağ ərazisindəki erməni silahlı dəstələri, keçmiş SSRİ-nin Xankəndində
yerləşən 366-cı motoatıcı alayının şəxsi heyətinin və texnikasının bilavasitə
iştirakı ilə Xocalı şəhərini zəbt edərək, Azərbaycan xalqına qarşı soyqırım
siyasətini həyata keçirmişdir. Rusiyanın hərbi qüvvələrinə və himayədarlığına
arxalanan ermənilər Azərbaycanın 20 faiz torpağını işğal etdi və bir milyon
insan öz Vətənində qaçqına çevrildi.
Azərbaycan xalqı ağı qaradan, yaxşını pisdən, dostu
düşməndən seçməyi çox yaxşı bacarır. İlahi ədalət qarşısında bütün cinayətkarlar
öz cəzalarını gec-tez alacaqlar. Necə ki, mənfur qonşularımıza haqq etdiyi cəzanı
verdik. Müzəffər Ordumuz 30 ilə yaxın düşmən tapdağında qalan torpaqlarımızı
azad etdi, Xocalı qatillərini də cəhənnəmə göndərdi. Nigaran qalan, qisas istəyən
bütün şəhidlərimizin ruhu qələbəmizlə rahatlıq tapdı. 20 Yanvarda qanla yazılan
şanlı tarixə illər sonra Zəfər Günü də əlavə olundu. Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin!